Motywacja do pracy oraz zaangażowanie w wykonywane obowiązki są niezwykle pożądane. Zdarza się jednak, że praca zaczyna dominować nad innymi sferami życia i zmienia się w uzależnienie, znane jako pracoholizm. Co to jest pracoholizm i jak go rozpoznać? Sprawdź, co należy wiedzieć na ten temat.
Pracoholizm – co to za choroba?
Na czym polega pracoholizm? Określa się w ten sposób uzależnienie związane z obsesyjną potrzebą wykonywania obowiązków zawodowych. Pojęcie zostało użyte po raz pierwszy w 1971 roku przez amerykańskiego pastora Wayne’a Oates’a. Charakterystyczną cechą schorzenia jest silne przywiązanie do pracy, manifestujące się poprzez brak umiaru w jej wykonywaniu, a także ciągłym myśleniem o niej.
Skutkiem pracoholizmu jest pogorszenie stanu fizycznego i psychicznego. Cierpią na tym relacje prywatne, życie rodzinne oraz pozostałe aspekty życia. Czasami pracoholizm prowadzi do śmierci z przepracowania. Czy pracoholizm to choroba? Jest to zaburzenie psychiczne zaliczane do chorób cywilizacyjnych. A to oznacza, że jest wynikiem specyfiki współczesnych czasów, a jego zasięg występowania wciąż się powiększa.
Objawy pracoholizmu
Jak rozpoznać pracoholizm? Objawy i skutki tego zaburzenia przejawiają się m.in. poprzez problem z zarządzeniem wolnym czasem. Pracoholicy uznają chwile niespędzane na wykonywaniu obowiązków za stracone. Efektem jest ogromna dysproporcja między życiem zawodowym i prywatnym oraz osłabienie organizmu. Obsesyjnym myślom o pracy mogą też towarzyszyć symptomy fizyczne. Jakie są objawy pracoholizmu?
- wahania nastroju,
- przewlekłe zmęczenie,
- wybuchowość,
- bezsenność,
- problemy z potencją,
- stany lękowe,
- bóle głowy.
Mogą pojawić się także problemy z krążeniem oraz wrzody żołądka. Jak więc rozpoznać uzależnienie od pracy? Objawy pojawiają się stopniowo, razem z rozwojem zaburzenia. Na początku może być to zostawanie w pracy po godzinach i zabieranie jej do domu. Typowe jest też przyjmowanie coraz większej ilości obowiązków oraz poświęcanie się pracy nawet w trakcie urlopu.
Kryteria pracoholizmu w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób
W przypadku podejrzenia pracoholizmu należy zgłosić się na konsultację psychologiczną. Prawidłowa diagnostyka i terapia są niezwykle ważne dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Jak rozpoznać pracoholika? Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób kluczowe są następujące kryteria:
- zwiększenie zaangażowania w pracę (zarówno pod względem czasu, jak i sił),
- problem z obiektywną oceną swojego zachowania,
- mniejsza satysfakcja z pracy,
- lęk i napięcie w przypadku prób zaprzestania pracy,
- skupienie na pracy myśli i wyobraźni,
- problemy zdrowotne oraz trudność w funkcjonowaniu społecznym.
Podczas diagnostyki specjalista analizuje również wiele innych aspektów. Należy pamiętać, że zaburzenie rozwija się stopniowo i symptomy mogą być inne w zależności od jego nasilenia.
Kto jest narażony na pracoholizm?
Oznaki przepracowania odbijają się na każdym aspekcie życia. A czy istnieją osoby, które powinny na to szczególnie uważać? Uzależnienie może dopaść każdego, jednak do grupy ryzyka należą perfekcjoniści. Dążenie do doskonałości powoduje, że zaangażowanie w pracę jest znacznie większe niż u innych osób.
Pracoholizm może wynikać także z systemu wartości, zbyt rygorystycznego wychowania lub strachu przed utratą pracy. Pojawia się też częściej w krajach, w których prestiż zawodowy jest wysoko oceniany, np. w Japonii i Chinach.
Leczenie pracoholizmu
Jak leczyć pracoholizm? Kluczowa jest terapia w gabinecie psychologicznym. Specjalista zajmie się doborem metod, które są najlepsze w danym przypadku (zwykle wykorzystuje się teorie oparte na mechanizmach uzależnienia). Czasami niezbędna okazuje się też zmiana pracy. Ważne w dochodzeniu do zdrowia będzie również wsparcie bliskich osób. Jak dotrzeć do pracoholika? Warto przede wszystkim uzbroić się w cierpliwość, a także pokazywać, jak ciekawie spędzić wolny czas. Rozwijanie pasji i aktywność fizyczna mogą wspomóc terapię oraz ułatwić powrót do codzienności. Wykorzystaj w tym celu asortyment dostępny w AlmaMed – akcesoria i gadżety do ćwiczeń z pewnością przypadną do gustu osobie dotkniętej zaburzeniem.
Podsumowanie
Nie warto się przepracowywać i poświęcać życia dla pracy, ponieważ może to prowadzić do negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego, psychicznego i relacji z bliskimi. Przede wszystkim chroniczne zmęczenie i stres, wynikające z nadmiernej pracy, mogą osłabić organizm i doprowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak wypalenie zawodowe, bezsenność, bóle głowy, a nawet poważniejsze schorzenia, takie jak choroby serca czy depresja.
Przepracowanie zaburza także równowagę między życiem zawodowym, a osobistym. Skupianie się wyłącznie na pracy często sprawia, że zaniedbujemy swoje pasje, relacje z rodziną i przyjaciółmi, a także odpoczynek, który jest kluczowy dla regeneracji organizmu. Praca, choć ważna, nie powinna być jedynym celem życia. Satysfakcja z życia nie płynie jedynie z osiągnięć zawodowych, ale także z rozwijania relacji, dbania o zdrowie, przeżywania chwil z bliskimi i realizowania swoich zainteresowań.
Warto pamiętać, że poświęcanie życia pracy może prowadzić do uczucia pustki, szczególnie wtedy, gdy sukcesy zawodowe nie przynoszą już radości. Bez odpowiedniego czasu na odpoczynek, refleksję i równowagę, łatwo stracić perspektywę i zatracić się w biegu, który w dłuższej perspektywie może okazać się zgubny.
Ostatecznie, zdrowie i czas spędzony z bliskimi są wartościami, których nie da się kupić za pieniądze ani odzyskać po latach zaniedbań. Dlatego ważne jest, aby znaleźć balans między pracą a życiem osobistym i pamiętać, że praca to tylko część naszego życia, a nie jego całość.